Თინათინ ხუტურიძე 🔘 მიტოვებული ლექსებიდან
მიტოვებული ლექსებიდან
რა საოცარი ფერებია – მე ხომ გამზარდეს,
სადაც მდინარის ტალღის ქიმზე სთვლემდნენ თევზები,
სადაც დაისი ნაზად კრეფდა ღრუბელთა ფთილებს
და მწუხრის ცეკვას ასრულებდნენ ხეთა ჩრდილები,
იქ, სადაც ოდნავ ალმაცერად აჭრილა თითქოს
ცის ერთი კუთხე, – თვითმფრინავის მკრთალი ნაკაწრი,
ვეება მინდვრებს, მინდვრებს იქით მდუმარე ტყეებს
უღრან გულებში სისხლის ტალღა ისევ დაუვლის…
რა საოცარი ფერებია, – იქ ხომ ღამეებს
ვიზეპირებდი, ვიგონებდი, სურვილს ვურჩევდი,
მე კალმახების სწრაფ ქარავანს წამოვეწიე –
უკვე საშიში გახდა ჩემი სახის კონტური…
უკვე ძალიან შორს არიან, უკვე ქრებიან
ქარის სიმძიმით წელში მოხრილ ხეთა ჩრდილები,
აღარც კი ჩანან, ვეღარცა ვგრძნობ თევზების სუნთქვას
და მეშინია, რომ არ გავხდე ვიღაც ბოგანო, –
როგორც რაღაცა უცხო სიტყვა, უცხო სხეული.
რა საოცარი ფერებია, – ვხედავ და მიკვირს
რად ავედევნე ბუმბულივით მსუბუქ ღამეებს,
რატომ არ დავრჩი, არ ვუსმინე, არ მოვეფერე, –
ალბათ ვცდილობდი გავსხლტომოდი, რომ დავეჭირე.
უკვე ამდენი ხანია და გზადაგზა ჩნდება,
ხან ელვის ცეცხლი, ხან ხავერდი, ქარიშხლის ფრთებიც,
რადგან, როგორც თქვეს „ყველა ღმერთიც გარდაიცვალა“ –
თითქოს ბროწეულს გადმოსცვივდა მკვრივი მარცვლები…
რა საოცარი ფერებია – გავბრუნდე(?), დავრჩე (?) –
სახლებიც მკრთალი ლანდებივით კრთებიან ბინდში,
უკან მხოლოდ ძაღლის ყეფა გამომეკიდა –
დიდხანს მომდევდა ხმაჩამწყდარი მხოლოდ და მხოლოდ
სხვა არაფერი, სხვა არავინ, პატარა ჩქამიც
არ შერხეულა – მათი ხორხი არ გაუკაწრავს
სურვილის ეკალს, გრძნობის ავად ალესილ ძახილს
( მხოლოდ დუმილი, ძაღლის ყეფა, ისევ დუმილი ) –
უკვე თევზების ცხელ სუნთქვას ვგრძნობ კეფის არესთან…
რა საოცარი ფერებია – მხოლოდ და მხოლოდ
ამასღა ვამბობ, ამასა ვგრძნობ, ამას ვჩურჩულებ
ყინვამაც თითქოს მარმარილოს მუჭში მოსრისა
ჩემი ხმა და თრთის
ისე ძლიერ,
ისე ამაყად,
როგორც სადოღე დაღლილ ცხენებს უთრთით კუნთები,
როგორც სადოღე
დაღლილ ცხენებს
უთრთით
კუნთები…
მიტოვებული ლექსებისთვის
ერთხელაც ალბათ,
დადგება ის დღე
(იმედია დადგება ის დღე),
როცა კარდაკარ ჩამოვუვლი მიტოვებულ ლექსებს და ამბებს,
როგორც ღმერთი
გლახაკთა და კეთროვანთა მეწამულ ბრბოებს,
ანდა პირველქმნილ მიცვალებულთა ნატიფ სხეულებს
პურით და ღვინით,
რათა შთაჰბეროს უწინდელი სპეტაკი კანი.
მე, პირველივე, მივიწყებულ ამბების კართან,
რომელსაც უკვე ნესტის მძაღე სურნელი დაჰკრავს,-
თვალებს ლექსებით ამოვიგლისავ,
პირსაც ლექსებით ამოვივსებ,
შუბლზეც ლექსის ეკლადქცეულ გვირგვინს მოვირგებ,
ჩემი ტანი კი გაიშლება, გაიფანტება,-
მოედება ქალაქის და სოფლების ქუჩებს,
როგორც ყველაზე ძნელად საგლეჯი, ახლართული, მყრალი ძეძვნარი,
რომელსაც ყველა შეესევა
ზოგი წერაქვით, ზოგი ნიჩბით, დანით და წიხლით,
ეცდებიან ფესვიანად, საიმედოდ, საშთამომავლოდ,
მოგლიჯონ, მოსპონ, მოაოხრონ, გააცამტვერონ,
სარეველასაგან დაგაწმინდონ მიწის გულ-მკერდი.
მაგრამ ამაოდ,-
ერთს მოგლეჯენ და ათასი ჩნდება,
ათასგან ხეთქავს მიწის ძარღვებს
სარეველა ლექსის სისხლში მოტრიალე ავი ტალღები, –
ათასგან ხეთქავს მთის მწვერვალებს ვულკანების ცხელი ლავები…
ამოგლესილი ლექსის თვალებით,
ამოვსებული ლექსის ბაგეთი,
ლექსის ეკლით შუბლდაკაწრული,
დავდივარ და მიტოვებულ ლექსებს ვაცოცხლებ,-
პური და ღვინო, თევზი და წყალი,
ვეღარ ვზიდე,-
უდაბნოში, ბარხანების მორკალულ ზურგთან,-
მისი ჩრდილის თაღქვეშ დავტოვე…
და, ამ დროს კი,
ნამდვილი ღმერთი სად არის ნეტავ?!
სად შრიალებს მისი ტანი, – ფოთლის სიმძიმის?!
რომელ ვარსკვლავთან შეისვენა, –
რომელს მიაყრდნო ფართო შუბლის ცხელი ბორცვები,
ჯვალოს კაბის გახუნებულ, ნედლ ბოლოებზე
რა გალაქტიკის მტვერი აეკრო?!
ოცნების ლურჯი მდინარე
ყველაფერი ოცნებით იწყება, –
მწერს ჩემი ცხრამთასიქითა მეგობარი და
ფოტოს მიგზავნის –
ცის ლაჟვარდების ატმისფერი კანის დაისის მრუმეებს,
ირიბად სერავს
ღამის ფრინველთა მახვილი ფრთები.
შენობების მეწამული სახურავების სიმხურვალე,
რომელიც აქამდე აღწევს –
სახეს მიფოთლავს.
ჩემი ოთახის ღია ფანჯრიდან
მოჩანს ბავშვებით მსხმოიარე ქუჩის კუთხე,
წვიმების შემდეგ ჩამომდგარი მტვრის ნედლი სუნით.
ქუჩის ხმაურს კი თან მოაქვს ხმები
ავტოების და გარმონის მელოდიის, –
როგორც მდინარეს მოგლეჯილი ხის ნაფლეთები…
ხმელ ძელსკამზე
ზის ლურჯთვალა კაცი ხელში გარმონით,
შავი ფრჩხილებით, მარჯვენა ხელზე წაჭრილი არათითით
და უკრავს…
მღერის…
უკრავს…
ავტოების მკაცრი სირენები მის ბგერებს ფატრავს
და ჩემი სმენის ალესილ მახვილებზე
მხოლოდ მობარბაცე ხმებია აცმული,
როგორც შუბზე წამოცმული
სიკვდილმისჯილთა მოჭრილი თავები, –
უსიცოცხლონი, გაყინული მზერით არსაით…
ლურჯთვალა ბერიკაცი უკრავს…
უკრავს…
უკრავს…
უბნის ჯიბგირს კი,
მისთვის მოაქვს შემწვარი ხორცი
და სარკასტული მზერით ცხვირწინ უტრიალებს –
ხორხოცებს – იმღერე!
ხორხოცებს – დაუკარი!
ხორხოცებს – იმღერე!
ბერიკაცის ორივე თვალის ლურჯი მდინარე,
უეცრად შრება და მოგლეჯილი ხეების ფესვებს
ნაპირზე რიყავს.
ჟინიანად მღერის ჯიბგირი –
„ასეთია ქურდი კაცის ბედი
ფათერაკი სულ თან დასდევს მუდამ“…
მღერის და ხორხოცებს…
მღერის და ხორხოცებს…
მღერის და ხორხოცებს…
ჩემი აივნიდან ჩანს როგორ სწყდებიან ქუჩის კუთხეს უბნის ბავშვები
და წრეს არტყამენ ეულ ბერიკაცს, –
როგორც მგლები ტყეში უეცრად მოხელთებულ უცნაურ ცხოველს.
მათი თვალებიც ანათებენ ჟინით და სისხლით,
თითქოს კაცის თვალების ლურჯ მდინარეებს
ნაფოტის ნაცვლად გვამები მოჰქონდეს.
ჯიბგირი კი,
ჯოხზე წამოცმულ ხორცის ნაჭერს ჰაერში იქნევს,
როგორც ომში გამარჯვების ნიშნად აღმართულ დროშას.
მე კი ამ დროს,
ჩემს საყვარელ სარაფანს ვიცვამ
და თავბრუდამხვევ ცეკვას ვუძღვნი უეცრად მოსულ ზაფხულის წვიმას.
ჭექა-ქუხილს, წვიმის ხმას და ზაფხულის ცეკვას
შუაზე ფატრავს
ჯიბგირის ხმა და მოხუცის კვნესა.
სერიიდან: ნიღბები
რატომ ვუყვარვართ დედამიწას, რატომ გვიზიდავს,
რატომ სწყდებიან ბნელ ღამეებს თეთრი დღეები,
რატომ ვირგებდი სხვების ნიღბებს სახის პროფილზე,
ნახევარმთვარის ჩრდილში უცებ რატომ გავები.
ან რატომ ჩნდება ხელისგულზე ბედის ხაზები, –
გზები არსაით, გზები შენსკენ, გზები უფორმო,
ხავერდის ტუჩებს ცეცხლის ენა რატომ ედება,
რატომ მიმტვრევენ ბასრი ქვებით თვალის ქუთუთოს.
განთიადები ფრთებს შლიან და შორს მიფრინავენ,
როგორც პატარა, მგალობელი თბილი ჩიტები,
ვხედავ ფანჯრიდან პირქუშ სახლებს ბეტონის გულით,
როგორ ფშვინავენ კედლები და საკვამურები.
რატომ ქრებიან ჩემს ოთახში ჩრდილის ლაქები,
ერთიმეორის მიყოლებით, ანდა ურიგოდ, –
ყველა ნიღაბი, რომელიც კი ოდნავ მოვირგე,
აღმოჩნდა მყიფე, ზოგიც მთელი, არცთუ ურიგოდ
გამოძერწილი, – ზედ ემჩნევა სახის ნაკვთები
ყველა მათგანის, ვისაც იგი ოდესმე ედგა
სახის პროფილზე და ცხოვრობდა ამ ნიღაბს შიგნით,
გარეთ კი მხოლოდ ჩვენ ვამჩნევდით, თუ როგორ ხვეწდა
დეტალებს თავის ცხოვრებისას, ამბავს და მანძილს,
რომელიც წნავდა მის სიცოცხლეს მსხვილი თოკივით,
თოკის ბოლოში მძიმე კვანძი, როგორც ბოქლომი,
როგორც საფლავზე შავი ლოდი თეთრი წარწერით.
ასე ვხედავდი ჩემი ნიღბის თვალის ჭრილიდან,
ოდნავ ირიბად, ალმაცერად, რადგან გარშემო
ნიღაბის ტყავი აშეშებდა მზერის სადავეს, –
სიკვდლიმისჯილი პატიმარი, როგორც სარკმლიდან
უმზერს სამყაროს – ცის ნაგლეჯზე ჩიტებს გადამფრენს,
ემიზეზება საკუთარ თავს, – ითვლის წამებად,
ბედის ხაზების სათავეებს ეძებს ხელებზე,
გარედან ისმის ჯალათების ხმები, ვაება…
და ვიხსნი ნიღბებს, როგორც ღილებს კაბის საკინძის
როცა დაღლილი მოდიხარ და გინდა გაიძრო
კაბასთან ერთად მთელი კანი, რადგან საშინლად
ხარ გადაღლილი და გინდა, რომ მხოლოდ გაერთო
ძილით და ფიქრით და ამ ფიქრშიც ეჭვები გღრღნიან –
ნუთუ ამ ნიღბებს, რომელსაც კი სახეს ადგამდი
აღარასოდეს არ მოირგებ, აღარც მოძერწავ, –
თითქოს არასდროს არც გქონია, არცერთი ცალი.
უბრალოდ, ასე დაგესიზმრა, ან სულაც ფიქრი
გაგექცა სხვაგან,- უცხო გზებზე მხარი აგექცა,
ვბორგავ და ხელით ჩემი სახის ნაკვთებს ვისწორებ
თვალი მოვკარი, –
კაბასთან ერთად ჩემი კანი ეგდო კარებთან.